Παρασκευή 7 Ιανουαρίου 2011

Θυσίες χωρίς αντίκρυσμα

Εδώ και περίπου έναν χρόνο, η Ελλάδα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα με κυρίαρχο πρόβλημα αυτό του δυσβάσταχτου δημοσιονομικού χρέους. Η αδυναμία πληρωμών μας οδήγησε στο Μνημόνιο με την προοπτική να βελτιώσουμε πολλές από τις αδυναμίες μας στην σχετικά μικρή χρονική περίοδο των τριών ετών 2011-2013.

Δυστυχώς μετά από μια μακρά περίοδο προσπαθειών και συνεχών διαβουλεύσεων, λίγες μεταρρυθμίσεις έχουν πραγματικά προχωρήσει. Οι περισσότερες σκοντάφτουν στα πελατειακά εδραιωμένα συμφέροντα πολλών κρατικοδίαιτων επαγγελματικών και κοινωνικών ομάδων. Διαπιστώνουμε πως το πρόβλημα της χώρας δεν είναι τόσο το πως θα ξελασπώσουμε τώρα αλλά περισσότερο πως δεν θα ξαναλασπώσουμε πάρα πολύ σύντομα και μάλιστα χειρότερα από τώρα. Το πρόβλημα λοιπόν είναι περισσότερο πως θα αναδιαρθρώσουμε την οικονομία μας και το πλαίσιο λειτουργίας της. Υπάρχουν διάφορες αλλαγές που είναι σχεδόν σίγουρο πως θα ωφελήσουν τόσο το μεγάλο δημόσιο χρέος μας όσο και το ίδιο το κοινωνικό σύνολο σε μακροπρόθεσμη βάση. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, το οποίο και βρίσκεται στην επικαιρότητα.

Οι αγκυλώσεις που προκαλεί ο κρατικός παρεμβατισμός μεσω των κλειστών επαγγελμάτων είναι εμφανείς (υψηλές τιμές υπηρεσιών, ισοπέδωση αμοιβών σε όλη την χώρα, μη διαχωρισμός των άριστων εργαζόμενων και των καλύτερων υπηρεσιών). Παράλληλα, πολλοί φορείς, όπως ο ΟΟΣΑ, το ΙΟΒΕ και άλλοι, έχουν αποδείξει την ωφέλεια του ανοίγματος στην πραγματική οικονομία και έχουμε το επιτυχημένο παράδειγμα πολλών οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών που το έχουν εφαρμόσει με επιτυχία (όπως η Σουηδία, η Ολλανδία και πολλές ακόμη).

Παρ' όλα αυτά, η κάθε κοινωνική ομάδα επαναλαμβάνει με φοβερή επιμονή πως το άνοιγμα του δικού της κλάδου και ΜΟΝΟ επιφέρει κακά στο κοινό (και ουδέποτε στους ίδιους). Και αυτό επαναλαμβάνουν όλοι: μηχανικοί, φαρμακοποιοί, δικηγόροι κτλ. Και μετά έρχεται το brain collapse.

Εδώ και 9 μήνες έχουμε μόνο γίνει θεατές μιας άδικης οριζόντιας περικοπής μισθών, το πιό έυκολο κομμάτι. Προχώρησε ευτυχώς η άρση του καμποτάζ. Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων το σέρνουμε από τον Σεπτέμβριο. Ακόμη δεν έχουμε προχωρήσει στην απλοποίηση της νομοθέσίας μας σε πολλούς τομείς, δεν έχουμε απολύσει τους περιττούς δημοσίους υπαλλήλους (οι μετατάξεις είναι ένα μεγάλο ανέκδοτο), δεν έχουμε καταργήσει τους περιττούς δημόσιους φορείς, δεν έχουμε μειώσει την φορο- και εισφορο-διαφυγή, δεν έχουμε μεταρρυθμίσει το ασφαλιστικό μας σύστημα σε κεφαλαιοποιητικό, αλλάζοντας τον παραλογισμό των εργοδοτικών εισφορών, δεν έχουμε αναθεωρήσει την βουλευτική ασυλία και παραγραφή αδικημάτων, δεν έχουμε μειώσει το έλλειμμα δημοκρατίας στην χώρα μας.

Λογικό γιατί όλες αυτές οι κινήσεις είναι πολιτική αυτοκτονία για την οποιαδήποτε παράταξη: δεν κόβεις το χέρι που σε ανεβάζει στην εξουσία, ούτε τους θεσμούς που σε βάζουν στο απυρόβλητο όσο βρίσκεσαι σε αυτή. Οι καλοπληρωμένες ομάδες με πολιτική επιρροή δεν έχουν δεί σοβαρή αλλαγή στα εισοδήματά τους την ίδια στιγμή που έγιναν περικοπές στις χαμηλές συντάξεις. Και τα κόμματα δεν συζητούν καν την μείωση της επιχορήγησής τους από το κράτος (75 εκ).

Τι να κάνουμε όμως που μόνον έτσι θα αποφύγουμε την άσχημη πτώχευση και την βίαιη προσαρμογή. Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση φαίνεται απρόθυμη να αγκαλίασει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και οι θυσίες που κάνουμε, ιδιαίτερα τα φτωχότερα στρώματα, είναι χωρίς αντίκρυσμα. Και τα πράγματα όλο και δυσκολεύουν. Προσωπικά αρχίζω να φοβάμαι για τις επόμενες δόσεις. Μάρτιο ή Ιούνιο το κακό; Εθνικές Εκλογές ή όχι; Δραχμή ή ευρώ;